Doel

Het veilig uit bedrijf nemen van een boven- of ondergronds leidingsysteem. De beschrijving in deze veiligheidswerkinstructie omvat ook:

• het drukloos maken;
• het mediumvrij (waterloos) maken.

Toepassingsgebied

In warmtevoorzieningssystemen, te bepalen door de warmtebedrijven.

Aanwijzingen en opdrachtverstrekking

Voorwaarden

• De werkplek is voldoende ruim, droog en verlicht.
• Je voert de werkzaamheden uit volgens het geldende montagevoorschrift.
• Bij bedieningshandelingen dien je als uitvoerende voldoende kennis te hebben van de specifieke eigenschappen van de betreffende afsluiters. Middelen om het daarbij toe te passen gereedschap te verlengen zijn alleen met instemming van de WV toegestaan.
• Bij het uit bedrijf nemen van systemen zijn het te verwachten uitstroomvolume en de uitstroomsnelheid afhankelijk van:
  • de leidingdiameter;
  • de leidinglengte;
  • de grootte van de uitstroomopening;
  • de hoogteverschillen binnen het systeem. Het volume dient altijd vooraf door de WV te worden vastgesteld berekend).
• Zie ook bijlage VWI 01-2 (Tabel uitstroom). Bij het vaststellen van het uitstroomvolume wordt de volgende leidinglengte gehanteerd: de lengte van het gehele leidingsysteem aan weerszijden van de uitstroomplaats, gerekend tot aan de dichtstbijzijnde gesloten afsluiters.
• Indien nodig plaats je pompen die geschikt zijn voor warm water en met de juiste capaciteit om het uitstromende water af te voeren. Doe dit zodanig dat er niet of nauwelijks een aaneengesloten wateroppervlak in lasgat of sleuf optreedt.
• Als je een leiding die je wilt onderbreken niet drukloos kunt maken, dien je altijd een aftappunt conform de veiligheidswerkinstructie VWI 05 (Het maken van een aanboring onder druk) aan te brengen, ongeacht de hieronder vermelde voorwaarden en criteria. Dit aftappunt breng je bij voorkeur aan in een station. Bij een geknevelde kunststof leiding die niet drukloos gemaakt kan worden, mag je de leiding achter de knevel drukloos maken door het boren van een gaatje van maximaal 10 mm in de mediumbuis.
• Als je een leiding die je wilt onderbreken wel drukloos kunt maken, bepaalt de WV of en hoe je op de werkplek een extra (aangeboord) aftappunt moet aanbrengen ten behoeve van het waterloos maken.

Dit aftappunt is vereist als het te verwachten uitstroomvolume op de werkplek groter is dan 0,5 m3. Bij diameters kleiner dan DN 100 mag de WV hiervan afwijken. Dit gebeurt dan op basis van een taakrisicoanalyse die, specifiek voor de situatie en de uit te voeren activiteiten, door een veiligheidskundige is opgesteld. In ieder geval zal er sprake moeten zijn van een gecontroleerde afvoer van warm water.

Bij onderbrekingen in kruipruimten is een aftappunt vereist als het te verwachten uitstroomvolume op de werkplek groter is dan 0,05 m3. Hierbij zijn geen uitzonderingen toegestaan. Het verdient de voorkeur een aftappunt buiten de gevel te realiseren. In dat geval is het criterium van 0,5 m3 van toepassing.

Zie ook het ‘Uitvoeringsschema leidingonderbreking’ dat als bijlage VWI 01-1 bij deze VWI is gevoegd.

• Elk aftappunt dien je volgens de veiligheidswerkinstructie VWI 05 aan te brengen.
• Bij de bepaling van het te verwachten uitstroomvolume en de noodzaak voor een extra aftappunt, kan in standaardsituaties en bij minimale (< 4 m) hoogteverschillen worden uitgegaan van de volgende praktische criteria:

Deze waarden zijn bepaald en dus alleen van toepassing op een opening die is ontstaan door inkeping met een slijptol tot maximaal ¼ van de inwendige omtrek van de leiding, of door een boor van maximaal Ø10 mm.

• Indien het te verwachten uitstroomvolume onder de bovengenoemde waarde blijft, kan de WV, ná het drukloos maken en de controle hiervan, opdracht geven tot het aftappen. Dit doe je door een opening in de leiding te maken conform de voorgeschreven methode: met een slijptol inslijpen tot maximaal ¼ van de inwendige omtrek van de leiding, of met een boor van maximaal Ø10 mm.
• Bij gebruik van slijptol of boor dien je na het ontstaan van de opening de directe omgeving van de plaats van de opening te verlaten totdat het water is afgevoerd.

Risico’s en maatregelen

Middelen en apparatuur

• De vereiste PBM’s.
• Blokkeringen en bordjes ‘NIET BEDIENEN’.
• Meet- en testapparatuur.
• Veiligheidsgereedschap.
• EHBO-middelen (denk aan koelen, bijvoorbeeld Burnshield).

Werkwijze

Zie de werkwijze aan het einde van deze VWI.

Let op: Bij het afvoeren van grote hoeveelheden water dient men zich te houden aan de van toepassing zijnde voorschriften. Deze dienen opgenomen te zijn in het VGM-plan (Veiligheid-, Gezondheid- en Milieuplan).

Opmerkingen

Bij centrale tapwatersystemen dien je je te houden aan de voorgeschreven ontwerpspecificaties. Ook moet je voldoen aan de aanvullende eisen met betrekking tot hygiënisch handelen.

Referenties

• Montagevoorschriften
• VWI 05: Het maken van een aanboring onder druk.
• Optioneel: bedrijfsspecifieke voorschriften.
• NEN 1006.

Bijlagen

• VWI 01-1: Het uitvoeringsschema leidingonderbreking.

Bijlage VWI 01-2 Tabel uitstroom

In de werkinstructie staat het volgende: ‘indien een te onderbreken leiding wel drukloos kan worden gemaakt, dient de WV te bepalen of en hoe op de werkplek een extra (aangeboord) aftappunt moet worden aangebracht ten behoeve van het waterloos maken.’ We hanteren hierbij de volgende maximale uitstromen: in kruipruimte 0,05 m³ en buiten 0,5 m³.

De volgende tabel dient als hulpmiddel ter indicatie van de lengte van de leiding wanneer dit deel van de instructie van toepassing is. Bij diameters < DN 100 mag men hiervan afwijken.

De inhoud van een buis bereken je door eerst de binnenoppervlakte van de buis te bepalen en deze te vermenigvuldigen met de lengte van de buis. Omgekeerd betekent dit dat je de maximale lengte kunt berekenen als je de maximale inhoud en de binnenoppervlakte weet.